Program Czyste Powietrze
Już 31 marca 2025 roku rozpoczyna się nabór wniosków do zmienionego programu Czyste Powietrze. Nowa odsłona programu na celu zwiększenie efektywności przedsięwzięć, eliminację nadużyć oraz lepsze wykorzystanie dostępnych środków. Budżet programu został zasilony 10 mld zł bezzwrotnych dotacji.
Nowe zasady programu Czyste Powietrze
Reforma obejmuje szereg kluczowych zmian, które mają usprawnić proces składania wniosków i zwiększyć efektywność finansowania. Wśród nich wyróżniają się:
- Obowiązkowa weryfikacja standardu energetycznego budynku – zarówno przed rozpoczęciem inwestycji, jak i po jej zakończeniu.
- Uzależnienie poziomu dofinansowania od dochodu i standardu energetycznego budynku – im niższy dochód, tym wyższa możliwa kwota wsparcia.
- Utworzenie ogólnopolskiego systemu operatorów – ich rolą będzie bezpłatne wsparcie beneficjentów w procesie składania wniosków i realizacji inwestycji.
- Racjonalizacja wydatków – maksymalne kwoty dotacji w poszczególnych rodzajach kosztów kwalifikowanych, w tym limity dotacji jednostkowych na m2 powierzchni ocieplenia.
Dla kogo przeznaczony jest program Czyste Powietrze?
- Nowa odsłona Czystego Powietrza skierowana jest do właścicieli lub współwłaścicieli domów jednorodzinnych oraz lokali mieszkalnych wydzielonych z odrębną księgą wieczystą.
- Warunkiem uzyskania dofinansowania jest posiadanie nieruchomości przez co najmniej trzy lata przed złożeniem wniosku (z wyjątkiem sytuacji spadkowych).
- Na jeden budynek lub lokal mieszkalny można dostać jedno dofinansowanie, a beneficjentem można być tylko raz.
- Ponadto dotacje będą przyznawane wyłącznie dla inwestycji w budynkach, które uzyskały pozwolenie na budowę przed końcem 2020 roku.
- *Dopuszcza się pozostawienie kominków wykorzystywanych na cele rekreacyjne, ale pod warunkiem, że spełniają wymagania ekoprojektu oraz docelowe wymogi uchwał antysmogowych obowiązujących na danym terenie oraz nie są głównym źródłem ogrzewania.
Poziomy dofinansowania i nowe progi dochodowe
Program oferuje trzy poziomy wsparcia finansowego, które uzależnione są od dochodów wnioskodawcy:
- Najwyższy poziom dofinansowania (do 100% kosztów kwalifikowanych) – dla gospodarstw, gdzie miesięczny dochód na osobę nie przekracza 1 300 zł (wielorodzinne) lub 1 800 zł (jednoosobowe). Beneficjenci muszą spełniać kryteria ubóstwa energetycznego, a ich budynki charakteryzować się wysokim zapotrzebowaniem na energię.
- Podwyższony poziom dofinansowania (do 70% kosztów kwalifikowanych) – dla gospodarstw o miesięcznym dochodzie do 2 250 zł na osobę (wielorodzinne) lub 3 150 zł (jednoosobowe).
- Podstawowy poziom dofinansowania (do 40% kosztów kwalifikowanych) – przysługuje osobom, których roczny dochód nie przekracza 135 000 zł.
Potwierdzanie standardu energetycznego budynku
Każdy beneficjent musi przedstawić dokumentację potwierdzającą efektywność energetyczną budynku. Proces obejmuje:
- Audyt energetyczny przed rozpoczęciem inwestycji, określający zakres niezbędnych prac.
- Świadectwo charakterystyki energetycznej po zakończeniu inwestycji, potwierdzające osiągnięcie założonych efektów.
- Dotacje obejmują także koszty audytu i świadectwa – łącznie do 1 600 zł.
Oba te dokumenty muszą być podpisane przez osobę wpisaną do rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej (wykaz Ministerstwa Rozwoju i Technologii na stronie: rejestrcheb.mrit.gov.pl/rejestr-uprawnionych).
Operatorzy programu – kto i jak pomaga?
Nowością w programie jest system operatorów, którzy będą wspierać beneficjentów na każdym etapie realizacji inwestycji. Ich zadaniem będzie pomoc w składaniu wniosków, realizacji przedsięwzięcia oraz jego rozliczeniu. W pierwszym etapie operatorami będą gminy i WFOŚiGW, natomiast w kolejnym dołączą do nich również inne podmioty.
Prefinansowanie – jak działa nowy system zaliczek?
Nowa edycja programu przewiduje możliwość skorzystania z prefinansowania w formie zaliczki do 35% wartości inwestycji. Warunkiem otrzymania zaliczki jest współpraca z operatorem oraz przedstawienie maksymalnie trzech umów z wykonawcami. WFOŚiGW będzie wypłacał zaliczkę na konto wykonawcy na podstawie: dyspozycji beneficjenta, faktury zaliczkowej oraz listy sprawdzającej operatora, potwierdzającej spełnienie warunków programu.
Racjonalizacja wydatków
Nowy system dotacji określa szczegółowe limity wsparcia dla poszczególnych kategorii kosztów. Dofinansowanie obejmie tylko konkretne, niezbędne wydatki, a wysokość środków zależy m.in. od metrażu docieplanej powierzchni.
Warto pamiętać, że podatek VAT nie jest kosztem kwalifikowanym, co oznacza, że beneficjenci pokrywają go z własnych środków.
Lista zielonych materiałów i urządzeń (ZUM)
Osoby korzystające z programu mogą wybierać materiały i urządzenia z listy ZUM, która obejmuje sprzęt spełniający normy ekologiczne i energetyczne. Dotyczy to przede wszystkim pomp ciepła, kotłów zgazowujacych drewno oraz kotłów na pellet, które muszą posiadać potwierdzenie zgodności z europejskimi normami.
Każde urządzenie, które jest wpisane na listę ZUM można wyszukać na stronie https://lista-zum.ios.edu.pl/
Jeśli macie pytania odnośnie programu Czyste Powietrze zapraszamy do kontaktu z naszym doradcą
